του Παναγιώτη Κακαφίκα, Γεωπόνου, Διαχειριστή Ag-Cluster
Η επιχειρηματική κοινοπραξία
Η επιχειρηματική κοινοπραξία Ag-Cluster, η οποία αποτελείται από την Κοινοπραξία Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Νομού Ημαθίας, τη NEUROPUBLIC ΑΕ, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, την ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΑΕ, τη NOVAPLAN ΙΚΕ, τη EUROAGRO ΑΕ και την Αγροδιατροφική Σύμπραξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, δημιουργήθηκε με σκοπό την παραγωγή αγροδιατροφικών προϊόντων μειωμένων εισροών και στόχο το χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα. Σε πρώτη φάση, εστιάζει σε συγκεκριμένες πιλοτικές περιοχές με καλλιέργειες ροδάκινου και ακτινιδίου στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας.
Η χρήση της σήμανσης αποτυπώματος άνθρακα στα αγροτικά προϊόντα μπορεί να λειτουργήσει ως μία πρακτική με αυξανόμενη δυναμική σε παγκόσμια κλίμακα, με σκοπό τη συμβολή στην καλύτερη προώθηση προϊόντων και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους.
Το αποτύπωμα άνθρακα της αγροτικής παραγωγής
Υψηλό αποτύπωμα άνθρακα σημαίνει μη ορθολογική χρήση πόρων, περιβαλλοντική επιβάρυνση και, εντέλει, συμβολή στην επιβάρυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής. Μέσα από ορθές γεωργικές πρακτικές, οι καλλιέργειες μπορούν να παρουσιάσουν ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα, έως και αρνητικό.
Και αυτό γιατί, υπό προϋποθέσεις, μπορεί η λήψη διοξειδίου του άνθρακα μέσω φωτοσύνθεσης και η δέσμευσή του στα φύλλα να είναι μεγαλύτερη από την κατανάλωση άνθρακα κατά την παραγωγική διαδικασία και τις εκλύσεις αερίων του θερμοκηπίου κατά τις καλλιεργητικές πρακτικές. Για τον υπολογισμό του αποτυπώματος άνθρακα απαιτείται η αναλυτική καταγραφή των διαχειριστικών πρακτικών (καλλιεργητικές πρακτικές, αρδεύσεις, μεταφορές, κ.λπ.) και η μετατροπή όλων αυτών σε ισοδύναμο άνθρακα.
Η βελτίωση της απόδοσης χρήσης ενέργειας και μείωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και του αποτυπώματος άνθρακα επιτυγχάνεται μέσα από:
✱ Ολοκληρωμένο σύστημα καταγραφής του ισοζυγίου ενέργειας (εισροών-δέσμευσης-εκροών).
✱ Αυξημένη αποδοτικότητα χρήσης ενέργειας των γεωργικών μηχανημάτων.
✱ Αυξημένη αποδοτικότητα χρήσης ενέργειας κατά τη μεταφορά και την επεξεργασία των προϊόντων.
✱ Μείωση εισροών στον αγρό.
✱ Εφαρμογή γεωργικών πρακτικών που προστατεύουν τον άνθρακα του εδάφους και αποτρέπουν την έκλυση αερίων του θερμοκηπίου.
Η αξιοποίηση καινοτόμων εργαλείων και συστημάτων για την υποστήριξη των παραγωγών στις αγροτικές δραστηριότητες αποτελεί ένα διαρκώς αναπτυσσόμενο πεδίο με προσιτές και εύχρηστες εφαρμογές σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η εφαρμογή της μεθοδολογίας του Ag-Cluster στην Ημαθία
Η αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων στις καλλιέργειες ροδάκινου και ακτινιδίου στην Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας επιτυγχάνεται μέσω της εγκατάστασης 44 τηλεμετρικών αγρομετεωρολογικών σταθμών ευφυούς γεωργίας. Οι παραπάνω σταθμοί εγκαταστάθηκαν εντός του 2020, σε αντίστοιχα 44 αγρούς (ροδάκινου και ακτινιδίου) αφού προηγήθηκε εδαφοκλιματική ζωνοποίηση της περιοχής.
Οι σταθμοί αυτοί παρέχουν πληροφορία για παραμέτρους του κλίματος και του εδάφους και, σε συνδυασμό με επιτόπου μετρήσεις εδαφολογικών παραμέτρων και χρήση εργαλείων Παρατήρησης της Γης, παρέχεται το σύνολο της πληροφορίας που απαιτείται για την άσκηση πολιτικών ορθολογικής χρήσης του αρδευτικού νερού, των σκευασμάτων θρέψης και των φυτοπροστατευτικών ουσιών.
Ο τελικός στόχος της κοινοπραξίας Ag-Cluster είναι μέσα από την παροχή συμβουλής στους παραγωγούς και την εφαρμογή ευφυούς γεωργίας να επιτευχθεί η παραγωγή προϊόντων μειωμένου αποτυπώματος άνθρακα
Ο ρόλος των γεωπόνων και των δεδομένων
Μια ομάδα ειδικά καταρτισμένων γεωπόνων επισκέπτεται σε εβδομαδιαία βάση τους πιλοτικούς αγρούς, συγκεντρώνοντας τα δεδομένα της καλλιέργειας και του εδάφους με χρήση ειδικών αισθητήρων πεδίου. Επιπλέον, συγκεντρώνονται τα δεδομένα των διαχειριστικών πρακτικών (αρδεύσεις, λιπάνσεις, κ.λπ.), όπως προκύπτουν από τα ημερολόγια αγρού και την επικοινωνία με τους παραγωγούς που συμμετέχουν στο έργο.
Το σύνολο των δεδομένων αποθηκεύεται σε ειδικά διαμορφωμένη γεωβάση και τα δεδομένα αυτά αξιοποιούνται τόσο για τον προσδιορισμό, μέσα από ειδικούς αλγορίθμους, του αποτυπώματος άνθρακα των προϊόντων, όσο και για την αξιολόγηση των υφιστάμενων διαχειριστικών πρακτικών και στη συνέχεια την παροχή συμβουλής ευφυούς γεωργίας προς τους παραγωγούς, με σκοπό τη μείωση των εισροών.
Η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τη μειωμένη χρήση εισροών στον αγρό, σύμφωνα με τις αρχές της γεωργίας μειωμένων εισροών, όπου η εφαρμογή αρδευτικού νερού, λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων πραγματοποιείται με χωρο-χρονική διαφοροποίηση σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες του φυτού.
Ο τελικός στόχος της κοινοπραξίας Ag-Cluster είναι μέσα από την παροχή συμβουλής στους παραγωγούς και την εφαρμογή ευφυούς γεωργίας να επιτευχθεί η παραγωγή προϊόντων μειωμένου αποτυπώματος άνθρακα. Η ολοκλήρωση των πιλοτικών εφαρμογών παραγωγής ροδάκινων και ακτινιδίων χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα στην Ημαθία αναμένεται εντός του 2022.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε την Παρασκευή 25 Ιουνίου 2021 στην εφημερίδα “Ύπαιθρος Χώρα”.
